«Балалар еңбегі – Қазақстан Республикасы Еңбек заңнамасының талаптары мен шектеулері»/«Детский труд – требования и ограничения трудового законодательства Республики Казахстан»
- Details
- Category: Жаңалықтар/Новости
- Created on Tuesday, 21 May 2024 17:22
- Published on Tuesday, 21 May 2024 17:22
- Written by Super User
- Hits: 348
«Балалар еңбегі-Қазақстан Республикасы Еңбек заңнамасының талаптары мен шектеулері»
Қазақстан Республикасы Еңбек заңнамасының негізгі қағидаттарының бірі еңбек саласындағы кемсітушілікке, мәжбүрлі еңбекке және балалар еңбегінің ең нашар түрлеріне тыйым салу болып табылады.
Бала еңбегін заңсыз пайдалануға жол бермеу мақсатында Қазақстан Республикасының Еңбек кодексінде еңбек шартын жасасуға жол берілетін жас мөлшері айқындалған.
Сонымен, 16 жасқа толған азаматтармен еңбек шартын жасасуға жол беріледі.
Сонымен бірге, Еңбек шартына кәмелетке толмаған адаммен, оның заңды өкілдерінің бірімен қол қойылған жағдайда, еңбек шарты жасалуы мүмкін:
1) 15 жасқа толған азаматтар орта білім беру ұйымдарында негізгі орта, жалпы орта білім алған жағдайда;
2) оқудан бос уақытта денсаулығына зиян келтірмейтін және оқу процесін бұзбайтын жұмысты орындау үшін 14 жасқа толған оқушылар;
3) кинематография ұйымдарында, театрларда, театр және концерт ұйымдарында, цирктерде денсаулығына және имандылық тұрғысынан дамуына нұқсан келтірмей шығармалар жасауға және (немесе) орындауға қатысу үшін 14 жасқа толмаған адамдармен еңбек шарты жасалуы мүмкін.
Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасында 18 жасқа толмаған адамдарға қатысты еңбек шартын жасасуға және жұмысқа орналасуға мынадай жұмыс түрлеріне тыйым салу мен шектеулер көзделген:
- ауыр жұмыстарға, еңбек жағдайлары зиянды және (немесе) қауіпті жұмыстарға, сондай-ақ жұмыс берушінің мүлкі мен басқа да құндылықтарының сақталуын қамтамасыз етпегені үшін жұмыскердің толық материалдық жауаптылығы көзделетін лауазымдар мен жұмыстарға, сондай-ақ орындалуы олардың денсаулығы мен имандылық тұрғысынан дамуына зиян келтіруі мүмкін жұмыстарға (жұмыс берушінің лауазымдық айлықақысы) он сегіз жасқа толмаған азаматтармен; ойын бизнесі, түнгі ойын-сауық мекемелеріндегі жұмыс, алкоголь өнімдерін, темекі бұйымдарын, есірткі заттарын өндіру, тасымалдау және сату, психотроптық заттар мен прекурсорлармен).
- түнгі уақытта жұмыс істеуге тыйым салу (сағат 22.00-ден 6.00-ге дейін).
- үстеме жұмысқа тыйым салу
- жұмыс уақытын жиынтық есепке алу кезінде жұмысқа тыйым салу,
- вахталық әдіспен жұмыс істеуге тыйым салу.
- қоса атқаратын жұмысқа тыйым салу.
Қазақстан Республикасының Еңбек кодексіне сәйкес он сегіз жасқа толмаған қызметкерді жыл сайынғы ақылы еңбек демалысынан қайтарып алуға жол берілмейді.
Он сегіз жасқа толмаған қызметкерлерді, егер оларға медициналық көрсеткіштер бойынша мұндай жұмысқа тыйым салынбаған болса, іссапарға жіберуге жол беріледі. Бұл ретте он сегіз жасқа толмаған жұмыскерлер іссапарға жіберуден бас тартуға құқылы.
Жұмыс беруші, немесе қабылдаушы Тарап, он сегіз жасқа толмаған жұмыскерлерге олар үшін белгіленген шекті нормалардан асатын ауыр заттарды тасуға және қозғалтуға жол бермеуге міндетті.
Қабылдаушы Тарап-бұл жеке немесе заңды тұлға, жеке кәсіпкер, оның ішінде жіберуші Тараптың қызметкерлерін қызметкерлерді ұсыну жөніндегі қызметтер көрсетуге арналған шартқа сәйкес жұмысқа тартатын шаруа немесе фермер қожалығы.
Он сегіз жасқа толмаған жұмыскерлердің еңбегін пайдалануға тыйым салынатын жұмыстардың тізімін, он сегіз жасқа толмаған жұмыскерлердің ауыр заттарды тасуы мен қозғалтуының шекті нормаларын еңбек жөніндегі уәкілетті мемлекеттік орган бекітеді.
Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасында 14 жастан 18 жасқа дейінгі адамдарға қатысты қысқартылған жұмыс уақыты режимі бойынша талаптар белгіленген:
- 16 – дан 18 жасқа дейінгі қызметкерлер үшін-аптасына 36 сағаттан артық емес.
- 14 жастан 16 жасқа дейінгі қызметкерлер үшін – аптасына 24 сағаттан артық емес.
Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасын бұзғаны үшін, оның ішінде балалар еңбегін пайдалану кезінде бұзғаны үшін жұмыс берушілерге қатысты «Әкімшілік құқық бұзушылық туралы» Қазақстан Республикасының Кодексіне сәйкес әкімшілік жауапкершілік көзделген, атап айтқанда, адамды еңбек шартын жасамай жұмысқа жіберуге, еңбекке ақы төлеу талаптарын бұзғаны үшін, жұмыс уақытының нормасын заңсыз асырғаны үшін, еңбек саласында кемсітушілікке жол бергені үшін, еңбек қауіпсіздігін және еңбекті қорғауды қамтамасыз ету қағидаларын бұзғаны үшін.
Облыстың Құрметті ата-аналары мен жұмыс берушілеріне Қазақстан Республикасының мемлекеттік саясаты балалардың құқықтары мен заңды мүдделерінің сақталуын қамтамасыз ететінін және оларды кемсітушілікке жол бермейтінін ескертеміз. Ол үшін балалардың құқықтары кепілдігінің құқықтық негіздері қалыптастырылып, кәмелетке толмағандардың құқықтары мен заңды мүдделерін қорғау жөніндегі тиісті органдар мен ұйымдар құрылды.
Балалар мен олардың ата-аналарының құқықтық мәдениетін арттыру маңызды рөл атқарады.
Балалар-Кез келген мемлекеттің болашағы және мемлекеттің басты міндеті-біздің балаларымызға зияткерлік және рухани жағдайда болуға, шынайы құндылықтарды табуға, ар-намысты, ар-ождан мен қадір-қасиетті сақтауға көмектесу.
Біз балаларды бұл мүмкіндіктен айырмауға шақырамыз, өйткені әр баланың өмір сүруге, бақытты балалық шаққа құқығы бар!
«Детский труд – требования и ограничения трудового законодательства Республики Казахстан»
Одним из основных принципов трудового законодательства Республики Казахстан является запрещение дискриминации в сфере труда, принудительного труда и наихудших форм детского труда.
В целях недопущения незаконного использования детского труда в Трудовом кодексе Республики Казахстан, определен возраст, с которого допускается заключение трудового договора. Ст.31 ТК РК
Так, заключение трудового договора допускается с гражданами, достигшими 16-го возраста.
Вместе с тем, при условии подписания трудового договора наряду с несовершеннолетним, одним из его законных представителей, трудовой договор может быть заключен с:
1) гражданами, достигшими 15 лет, в случаях получения ими основного среднего, общего среднего образования в организации среднего образования;
2) учащимися, достигшими 14-го возраста, для выполнения в свободное от учебы время работы, не причиняющей вреда здоровью и не нарушающей процесса обучения;
3) с лицами, не достигшими 14-го возраста, в организациях кинематографии, театрах, театральных и концертных организациях, цирках для участия в создании и (или) исполнении произведений без ущерба здоровью и нравственному развитию. для выполнения в свободное от учебы время работы, не причиняющей вреда здоровью и не нарушающей процесса обучения;
Трудовым законодательством Республики Казахстан предусмотрены запреты и ограничения на заключение трудового договора и трудоустройство в отношении лиц моложе 18 лет на следующие виды работ:
- с гражданами, не достигшими восемнадцатилетнего возраста, на тяжелые работы, работы с вредными и (или) опасными условиями труда, а также на должности и работы, предусматривающие полную материальную ответственность работника за необеспечение сохранности имущества и других ценностей работодателя, а также на работы, выполнение которых может причинить вред их здоровью и нравственному развитию (игорный бизнес, работа в ночных развлекательных заведениях, производство, перевозка и торговля алкогольной продукцией, табачными изделиями, наркотическими средствами, психотропными веществами и прекурсорами).
- запрет на работу в ночное время (с 22.00 до 6.00 часов).
- запрет на сверхурочную работу
- запрет на работу при суммированном учете рабочего времени,
- запрет на работу вахтовым методом.
- запрет на работу по совместительству.
Согласно Трудового кодекса Республики Казахстан, не допускается отзыв из оплачиваемого ежегодного трудового отпуска работника, не достигшего восемнадцатилетнего возраста
Направление в командировку работников, не достигших восемнадцатилетнего возраста, допускается, если такая работа не запрещена им по медицинским показаниям. При этом работники, не достигших восемнадцатилетнего возраста, вправе отказаться от направления в командировку.
Работодатель, либо принимающая сторона, обязаны не допускать работников, не достигших восемнадцатилетнего возраста, к переноске и передвижению тяжестей, превышающих установленные для них предельные нормы.
Принимающая сторона – это физическое или юридическое лицо, индивидуальный предприниматель, в том числе крестьянское или фермерское хозяйство, привлекающие для работы работников направляющей стороны в соответствии с договором на оказание услуг по предоставлению персонала.
Список работ, на которых запрещается применение труда работников, не достигших восемнадцатилетнего возраста, предельные нормы переноски и передвижения тяжестей работниками, не достигшими восемнадцатилетнего возраста, утверждает Уполномоченный государственный орган по труду.
Трудовым законодательством Республики Казахстан установлены в отношении лиц в возрасте от 14 до 18 лет требования, по сокращенному режиму рабочего времени:
- для работников в возрасте от 16 до 18 лет – не более 36 часов в неделю.
- для работников в возрасте от 14 до 16 лет – не более 24 часов в неделю.
За нарушение трудового законодательства Республики Казахстан, в том числе по при использовании детского труда, в отношении работодателей предусмотрена административная ответственность в соответствии с Кодексом Республики Казахстан «Об административных правонарушениях», а именно, за допуск к работе лица без заключения трудового договора, за нарушение требований по оплате труда, за незаконное превышение нормы рабочего времени, за допущение дискриминации в сфере труда, за нарушение правил обеспечения безопасности и охраны труда.
Напоминаем уважаемым Родителям и Работодателям области, что Государственная политика Республики Казахстан обеспечивает соблюдение прав и законных интересов детей, и не допускает их дискриминации. Для этого сформированы правовые основы гарантий прав детей, и созданы соответствующие органы и организации по защите прав и законных интересов несовершеннолетних.
Значительную роль играет – повышение правовой культуры детей и их родителей.
Дети - это будущее любого государства и главной задачей государства является - помочь нашим детям интеллектуально и духовно состояться, обрести истинные ценности, сохранить честь, совесть и достоинство.
Призываем не лишать детей этой возможности, ведь каждый ребенок имеет право на жизнь, на счастливое детство!
